Batica e zbatica ose ose ngritja dhe ulja e nivelit te ujit paraqet levizjen e ujit te detit nen influencen e veprimit te terheqjes se gravitetit te Diellit dhe te henes .Ngritjen en nivelit te detit e quajm batic ndersa uljen zbatic.Amplituda ma e madhe eshte shenuar ne evrop ne lumin severen ne britanin e madhe afro 17metra ndersa ne detin adriatik ne rijek 47 cm etj
Vala ka 4 elemente:
Lugun e vales - Pika me e ulet e vales
Bregun e vales - Pika me e larte e vales
Lartësine e vales - Ndryshimi mes pikës më te ulët dhe më te lartë
Gjatesine e vales - Dsitanca mes dy lugjeve te vales